Namaz qilinma qaydasi Islam dininin esaslari (Bagishlayan ve mehriban Allahin adi ile)
E'tiqadlar haqqinda sohbete bashlamazdan qabaq dinin ne oldugunu izah etmeyimiz yerine dusherdi.
"Din" ereb sozu olub, lugetde itaet, mukafat, ceza ve s.. me'nalari dashiyir.
Amma alimlerin nezerine gore, kainati yaratmish xaliqe e'tiqad beslemek ve bu e'tiqadlara munasib olan hokmler ve emellere din deyilir.
Islam dininin gosterish ve te'limleri esasen uch hisseye bolunur:
1-Eqideler (Usuliddin).
2-Emeller (Furuiddin).
3-Exlaq. Eqideler dedikde bir sira esasli inanc ve e'tiqadlar nezerde tutulur ve Islam dinini qebul etmish her bir muselman ashagidaki eqidelere malik olmalidir:
1-Tovhid: Ye'ni Allahi ve kainatin xaliqini tek ve yegane bilmek, hemchinin bir shexsi ve ya eshyani ona sherik etmemek;
2-Edl: Ye'ni butun varliqlarin sahibi ve xaliqi olan yegane Allahin hech vaxt zulm etmemesi ve her kesle layiqince reftar etmesine inanmaq;
3-Nubuvvet: Ye'ni Hezret Adem (eleyhis-salam)-dan sonuncu peygember hezret Muhemmede (s) qeder olan 124-min ilahi peygembere inanmaq ve hazirki esrde sonuncu peygemberin getirdiyi muqeddes sheriete tabe olmaq;
4-Imamet: Ye'ni peygembernin (s) heqiqi canishinleri olan 12 imamin rehberliyine inanib onlara tabe olmaq;
5-Mead: Ye'ni olenden sonra bir daha dirilib Allahin huzurunda hazir olacagina ve bir sozle Axiret alemine inanmaq; Islam dininin gosterish ve te'limlerinin ikinci hissesi "Emeller" (Furuiddin)-dir ki, bu hissede onlarin daha ehemiyyetli olanlari qeyd olunmushdur. Islam dininin esaslari --- Islam dininin gosterishine esasen her bir muselman ashagidaki hokmlere bacardigi qeder emel etmeli ve onlari yungul sayib terk etmekden chekinmelidir:
1-Namaz: (Gunde besh vaxtda mueyyen qaydalar ve shertler esasinda Allah ibadetine meshgul olmaq).
2-Oruc: Ramazan ayinda subh achilandan gun batana kimi ozunu yemek, ichmek ve bu kimi bir sira ishlerden saxlamaq;
3-Xums: Illik xercden artiq qalmish malin beshde bir hissesini sherietde mueyyen olunmush shexslere vermek;
4-Zekat: Be'zi mallarin mueyyen bir hissesini sherietde mueyyen olunmush ishlerde xerclemek;
5-Hecc: Ilin mueyyen vaxtinda sherietde nezerde tutulmush shertler esasinda Mekkeye (Allah evinin ziyaretine) getmek;
6-Cihad: Allah yolunda Islam dushmenleri ve tecavuzkarlarla vurushmaq;
7-Xalqi yaxshi ishlere de'vet etmek: (Emr be me'ruf);
8-Xalqi pis ishlerden chekindirmek: (Nehy ez munker);
9-Tevella: Allah dostlarini sevib onlarla dostluq etmek;
10-Teberra: Allah dushmenleri ile elaqeni kesib onlarla dushmenchilik etmek.
Islam dininde olan e'tiqad ve emellerle qisa tanishliqdan sonra onlarin ne uchun "Usuliddin" ve "Fruiddin" adlanmasi barede demeliyik ki, Usuliddin dinin esasi (koku), Fruiddin ise dinin budaqlari ve shaxeleri demekdir.
Islam dininin esaslarini teshkil eden besh eqide ve bu dinin gosterishleri heqiqetde bir agaca benzeyir. Koksuz ve yaxud budaqsiz agac faydasiz oldugu kimi eqidesiz ve yaxud emelsiz muselmanchiliq da faydasiz olacaqdir.
Islam dini gosterishlerinin uchuncu hissesi ise "Exlaq" adlanir. Exlaq ozluyunde kok ve budaqlara malik olan agacin meyvesine benzediyi uchun Islam dininin mueyyen eqide ve emellerinin behresi sayilir.
Exlaq alimleri onu iki hisseye bolurler:
1-Qelbe aid olanlar; Meselen: Tekebbur, riyakarliq ve s...
2-Beden uzvlerine aid olanlar: Yalan, zulmkarliq ve s...
Belelikle Islam dinini qebul etmish her bir muselman besh eqideye malik olmali, onun gosterishlerine emel etmeli ve oz exlaqini pisliklerden temizlemelidir.
Muselman sozunden meqsed ise bu gosterishler qarshisinda teslim olmaq demekdir.
Bu gosterishlerden boyun qachirib onlardan uz dondermek muselmanchiliqla uygun deyil ve her bir insanin Allah qarshisinda olan vezifesi, onun dinine qeydsiz-shertsiz tabe olmasidir.
Bilmeliyik ki, her bir insan ashagidaki uch haldan birinden kenarda ola bilmez:
1-Heyatda oz meyli ve isteyi ile yashamaq;
2- Bashqalarinin meyli ve isteyi esasinda yashamaq;
3-Yalniz Allahin ona gosterdiyi heyat terzi ile yashamaq;
Ister birinci, isterse de ikinci yolun azgin ve ebes olmasi aydindir. Chunki insan hech vaxt ozu uchun heyat proqrami hazirlamaga qadir deyildir. O, oz xeyir ve sherrini kamil shekilde derk etmir.
Amma uchuncu yol dogru ve haqq yoldur. Chunki Allah-teala bizim butun ehtiyaclarimizdan xeberdardir ve xaliq oz bendesini bashqalarindan daha yaxshi taniyir. Geri Qayıt Ana Sehife